Το Αμερικανικό Κολέγιο Καρδιολογίας/η Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία/η Εταιρεία Καρδιακής Ανεπάρκειας της Αμερικής (ACC/AHA/HFSA) 2022 και η Ευρωπαϊκή Εταιρεία Καρδιολογίας (ESC) 2021 παρέχουν τεκμηριωμένες οδηγίες για τη διάγνωση και τη θεραπεία της καρδιακής ανεπάρκειας (HF, heart failure). Στην παρούσα ανασκόπηση, οι συντάκτες είχαν ως στόχο να συγκρίνουν τις συστάσεις που προτείνονται από τις εν λόγω κατευθυντήριες οδηγίες, επισημαίνοντας τις διαφορές και τα πιο πρόσφατα στοιχεία που αναφέρονται σε καθεμία από τις κατευθυντήριες οδηγίες.

Αν και η σταδιοποίηση της HF εξαρτάται από το κλάσμα εξώθησης αριστερής κοιλίας (LVEF, left ventricular ejection fraction), ο καθολικός ορισμός της HF, που προτάθηκε το 2021, περιγράφεται στις κατευθυντήριες οδηγίες ACC/AHA/HFSA 2022. Στις κατευθυντήριες οδηγίες ACC/AHA/HFSA 2022 για παράδειγμα, η καρδιακή ανεπάρκεια με βελτιωμένο κλάσμα εξώθησης περιγράφεται ως εκείνη όπου το προηγούμενο LVEF ήταν ≤40% και το LVEF κατα την παρακολούθηση φτάνει >40%,ενώ δεν περιλαμβάνεται στις κατευθυντήριες οδηγίες της ESC. Ομοίως, η καρδιακή ανεπάρκεια με ήπια μειωμένο κλάσμα εξώθησης περιλαμβάνει την πρόσθετη προϋπόθεση «των επιπλέον ενδείξεων αυτόματης ή προκλητής αυξημένης πίεσης πλήρωσης αριστερής κοιλίας» στις Αμερικανικές κατευθυντήριες οδηγίες. Κατά τον ίδιο τρόπο, οι Αμερικανικές κατευθυντήριες οδηγίες περιλαμβάνουν επίσης τη διατύπωση «συν ενδείξεις αυτόματης ή προκλητής αυξημένης πίεσης πλήρωσης αριστερής κοιλίας» στον ορισμό της καρδιακής ανεπάρκειας με διατηρημένο κλάσμα εξώθησης, ενώ οι κατευθυντήριες οδηγίες της ESC περιλαμβάνουν τη διατύπωση «αντικειμενικές ενδείξεις καρδιακών δομικών ή/και λειτουργικών ανωμαλιών συναφών με την παρουσία διαστολικής δυσλειτουργίας αριστερής κοιλίας/αυξημένης πίεσης πλήρωσης αριστερής κοιλίας, συμπεριλαμβανομένων των αυξημένων νατριουρητικών πεπτιδίων».

Αμφότερες οι κατευθυντήριες οδηγίες συνιστούν παρεμβατικές και μη παρεμβατικές εξετάσεις για τη διάγνωση. Παρότι είναι ίδιες στη βάση τους, υπάρχουν ορισμένες διαφορές αναφορικά με τις ιατρικές θεραπείες και τα τεχνολογικά προϊόντα, που μπορούν εν μέρει να αποδοθούν στις πρόσφατα δημοσιευθείσες κλινικές μελέτες οι οποίες παρουσιάζονται στις Αμερικανικές κατευθυντήριες οδηγίες.

Η μαγνητική τομογραφία καρδιάς (CMR, cardiac magnetic resonance) αποτελεί υψηλή σύσταση σε αμφότερες τις κατευθυντήριες οδηγίες σε καταστάσεις όπου το διαθωρακικό ηχοκαρδιογράφημα είναι ακατάλληλο ή κακής ποιότητας. Εντούτοις, οι κατευθυντήριες οδηγίες της ESC συνιστούν επίσης CMR για το χαρακτηρισμό της μορφολογίας του μυοκαρδιακού ιστού σε περίπτωση εικαζόμενης διηθητικής νόσου, νόσου του Fabry και μυοκαρδίτιδας, καθώς και για τη διάκριση μεταξύ ισχαιμικής και μη ισχαιμικής βλάβης του μυοκαρδίου κατά τη διατατική μυοκαρδιοπάθεια.

Η σύσταση για εμφυτεύσιμο αυτόματο απινιδωτή (ICD, implantable cardioverter defibrillator) για πρόληψη σε ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια με μειωμένο κλάσμα εξώθησης, που παρέχεται από τις κατευθυντήριες οδηγίες ACC/AHA/HFSA, είναι μεταξύ των βασικών διαφορών. Φαίνεται ότι οι κατευθυντήριες οδηγίες ACC/AHA/HFSA δίνουν έμφαση στην ποιότητα ζωής, τη σχέση κόστους-αποτελεσματικότητας και τη βελτιστοποίηση της περίθαλψης που παρέχεται στους ασθενείς. Στα κριτήρια ACC/AHA/HFSA, προτείνεται τοποθέτηση ICD σε ασθενείς κατηγορίας Ι κατά NYHA, τουλάχιστον 40 ημέρες έπειτα από έμφραγμα μυοκαρδίου (ΕΜ) και LVEF ≤30% με την ίδια αναμενόμενη επιβίωση >1 έτους για τη μείωση του κινδύνου αιφνίδιου καρδιακού θανάτου και συνολικής θνητότητας. Ωστόσο, στις κατευθυντήριες οδηγίες της ESC αναφέρεται τοποθέτηση ICD σε ασθενείς που αναρρώνουν από κοιλιακή αρρυθμία και παρουσιάζουν αιμοδυναμική αστάθεια.

Από την άλλη πλευρά, οι κατευθυντήριες οδηγίες της ESC παρέχουν συστάσεις σε ειδικές καταστάσεις: συνιστούν έγκαιρη διάγνωση και χρήση αντιμικροβιακής θεραπείας σε ασθενείς που έρχονται σε επαφή με λοιμογόνους μικροοργανισμούς. Επιπλέον, η αξιολόγηση της καρδιακής λειτουργίας, η παρακολούθηση των ανεπιθύμητων ενεργειών και η προσαρμογή των δόσεων αποτελούν συνιστώμενες στρατηγικές πρόληψης σε πληθυσμούς που χρησιμοποιούν καρδιοτοξικά φάρμακα, όπως ανθρακυκλίνες ή σε ασθενείς που υποβάλονται σε ακτινοβολία θώρακα.

Σε ό,τι αφορά στη θεραπεία, οι κατευθυντήριες οδηγίες ACC/AHA/HFSA 2022 υποδεικνύουν την προσθήκη θειαζιδικών διουρητικών στα διουρητικά της αγκύλης, σε περίπτωση απουσίας ανταπόκρισης σε ασθενείς με συμπτώματα συμφόρησης. Ομοίως, στις κατευθυντήριες οδηγίες της ESC αναφέρεται η συνεργική δράση του συνδυασμού θειαζιδικών διουρητικών και διουρητικών της αγκύλης για ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια με μειωμένο κλάσμα εξώθησης οι οποίοι παρουσιάζουν ανοχή στα διουρητικά.

Οι αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης (αΜΕΑ) συνιστώνται από την ESC ως θεραπεία πρώτης γραμμής. Προτείνονται επίσης από τις κατευθυντήριες οδηγίες ACC/AHA/HFSA ως εναλλακτική των αναστολέων νεπριλυσίνης-υποδοχέων αγγειοτενσίνης, όταν δεν είναι δυνατή η χορήγησή τους.

Η περίπτωση των αναστολέων συμμεταφορέα γλυκόζης-νατρίου 2 (SGLT2, sodium-glucose transport proteins 2) είναι πολύ ενδιαφέρουσα. Αν και οι κατευθυντήριες οδηγίες ACC/AHA/HFSA συνιστούν να εξετάζεται το ενδεχόμενο χορήγησης αναστολέων SGLT2 σε όλους τους ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια (κατηγορία σύστασης: IIα), η ESC προτείνει τη χορήγησή τους μόνο σε διαβητικούς ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια (κατηγορία σύστασης: Ι).

Συμπερασματικά, η σύγκριση αυτή μπορεί να καθοδηγήσει τους κλινικούς ιατρούς στην επιλογή της κατάλληλης προσέγγισης για τους ασθενείς τους, καθώς και τις επιτροπές σύνταξης κατευθυντήριων οδηγιών των επιστημονικών εταιρειών, στην εξέταση των διαφορών μεταξύ τους, προκειμένου οι μελλοντικές κατευθυντήριες οδηγίες να παρουσιάζουν μεγαλύτερη συνάφεια.

Πηγή: Behnoush AH, Khalaji A, Naderi N, Ashraf H, von Haehling S. ACC/AHA/HFSA 2022 and ESC 2021 guidelines on heart failure comparison. ESC Heart Fail. 2023 Jun;10(3):1531-1544. doi: 10.1002/ehf2.14255.

NON-2025-00101-MAR25