Η έλευση της βιολογικής θεραπείας πριν από δύο δεκαετίες έφερε επανάσταση στη θεραπεία της φλεγμονώδους νόσου του εντέρου (ΦΝΕ). Υπάρχουν πλέον πολλές βιολογικές θεραπείες και ολοένα και περισσότερα νέα μικρά μόρια εγκεκριμένα για τη θεραπεία της ΦΝΕ.

Οι κατευθυντήριες οδηγίες θεραπείας τονίζουν την ανάγκη για αποτελεσματικό έλεγχο της φλεγμονής και έγκαιρη μετάβαση σε προηγμένες θεραπείες για την αποτροπή μακροπρόθεσμων επιπλοκών. Κατά συνέπεια, ένα μεγάλο ποσοστό ασθενών με ΦΝΕ λαμβάνει προηγμένες θεραπείες επί μακρόν. Παρά το ευνοϊκό προφίλ κινδύνου-οφέλους, οι θεραπείες αυτές δεν είναι απαλλαγμένες από τον κίνδυνο ανεπιθύμητων ενεργειών, είναι δαπανηρές για τους παρόχους υγειονομικής περίθαλψης και αποτελούν επιβάρυνση για τον ασθενή. Είναι, επομένως, σημαντικό να εξεταστεί κάτω από ποιες συνθήκες μπορεί να επιχειρηθεί προσωρινή διακοπή της θεραπείας χωρίς περιττό κλινικό κίνδυνο. Ορισμένοι ασθενείς ενδέχεται να ωφεληθούν περισσότερο από την κυκλική παρά από τη συνεχή θεραπεία.

Στην ανασκόπηση αυτή, εξετάστηκε ο κίνδυνος υποτροπής μετά τη διακοπή προηγμένων θεραπειών, ο τρόπος με τον οποίο εντοπίζονται οι ασθενείς που διατρέχουν ελάχιστο κίνδυνο υποτροπής και η πιθανότητα επανάκτησης της ανταπόκρισης κατά την αναζωπύρωση της νόσου μετά τη διακοπή της θεραπείας.

Δεδομένης της τρέχουσας απουσίας στοιχείων για άλλες θεραπείες εκτός των αντι-TNF βιολογικών παραγόντων, ο προτεινόμενος αλγόριθμος περιορίζεται σε αυτούς τους παράγοντες. Γίνεται αντιληπτό ότι στο μέλλον τα στοιχεία θα επαρκούν για τη συνεκτίμηση και άλλων παραγόντων. Αυτός ο αλγόριθμος αντικατοπτρίζει τις απόψεις και την κλινική εμπειρία των συγγραφέων και μπορεί να καθοδηγήσει και άλλους κλινικούς ιατρούς στη λήψη αποφάσεων.

Με τη διεξαγωγή επιπλέον μελετών, θα επιτευχθεί καλύτερη κατανόηση των πιθανών κινδύνων και οφελών της περιοδικής θεραπείας με μη αντι-TNF βιολογικά φάρμακα και μικρά μόρια. Η έλευση και άλλων βιοομοειδών θα μειώσει πιθανώς τις πιέσεις κόστους και η λήψη αποφάσεων θα βασίζεται όλο και περισσότερο σε εκτιμήσεις κινδύνου έναντι οφέλους για κάθε ασθενή μεμονωμένα.

Selinger CP, Rosiou K, Lenti MV. Biological therapy for inflammatory bowel disease: cyclical rather than lifelong treatment? BMJ Open Gastroenterol. 2024 Feb 10;11(1):e001225. doi: 10.1136/bmjgast-2023-001225.

GR-NON-2025-00234-MAY25