Ένας από τους στόχους της παρούσας μελέτης ήταν να ελεγχθεί η υπόθεση ότι η υπερτροφική υποεπιθηλιακή θόλωση του κερατοειδούς (PHSCO, peripheral hypertrophic subepithelial corneal opacification) συνδέεται με γαλάζια ίριδα και ξανθά μαλλιά. Για τη διερεύνηση των παραγόντων κινδύνου της νόσου, η μελέτη αξιολόγησε διάφορα χαρακτηριστικά μιας κοόρτης προσβεβλημένων ασθενών, συμπεριλαμβανομένου του φαινοτύπου, της έκκρισης δακρύων, των διαθλαστικών μεταβολών και της ηλικίας. Διαπιστώθηκε ότι η PHSCO φαίνεται να εκδηλώνεται κυρίως αμφοτερόπλευρα σε μεσήλικες γυναίκες και συνδέεται με μείωση τόσο της παραγωγής δακρύων όσο και της σταθερότητας της δακρυϊκής στοιβάδας.

Πρόκειται για αναδρομική, παρεμβατική μελέτης σειράς περιστατικών, που διεξήχθη στην Οφθαλμολογική Κλινική του Πανεπιστημιακού Ιατρικού Κέντρου του Πανεπιστημίου Johannes Gutenberg του Mainz. Αναλύθηκαν ιατρικοί φάκελοι ασθενών που διαγνώστηκαν με PHSCO. Αξιολογήθηκαν το φύλο, η ηλικία, ο χρόνος διάσπασης της δακρυϊκής στοιβάδας με φλουορεσκεΐνη (FTBUT, fluorescein tear film breakup time), η δοκιμή Schirmer II, το χρώμα της ίριδας και το χρώμα των μαλλιών. Η αντικειμενική διάθλαση αξιολογήθηκε σε διαφορετικά χρονικά σημεία και, σε περίπτωση χειρουργικής επέμβασης, 1 μήνα και 1 έτος μετεγχειρητικά.

Συνολικά εντάχθηκαν 112 ασθενείς (195 οφθαλμοί) στην αναδρομική, παρεμβατική μελέτη σειράς περιστατικών (78,6% γυναίκες, μέση ηλικία: 56,2 ± 14,3). Οι ερευνητές αξιολόγησαν το φύλο, την ηλικία, τον χρόνο διάσπασης της δακρυϊκής στοιβάδας με φλουορεσκεΐνη (FTBUT), τη βαθμολογία της δοκιμής Schirmer, το χρώμα της ίριδας και το χρώμα των μαλλιών κάθε ασθενούς. Στη μελέτη αναφέρθηκε ότι ο διάμεσος χρόνος FTBUT ήταν έξι δευτερόλεπτα (Q1: 4/Q3: 8.75; εύρος 1-20 s) (μετρήθηκε σε 70 οφθαλμούς 36 ασθενών), η διάμεση βαθμολογία στη δοκιμή Schirmer II ήταν 8 mm (Q1: 5/ Q3:15; εύρος 1-35 mm). Επιπλέον, σε σχεδόν τρεις στους τέσσερις ασθενείς (74%), ήταν προσβεβλημένοι και οι δύο οφθαλμοί.

Οι συγγραφείς σημείωσαν ότι πραγματοποιήθηκε επιπολής κερατεκτομή σε 86 οφθαλμούς 64 ασθενών (55%). Η σφαίρα και ο κύλινδρος μεταβλήθηκαν σημαντικά 1 μήνα και 1 έτος μετεγχειρητικά, συγκριτικά με την προεγχειρητική αντικειμενική διάθλαση, ενώ δεν σημειώθηκε σημαντική μεταβολή μεταξύ 1 μηνός και 1 έτους μετεγχειρητικά. Τονίστηκε ότι μεταβλήθηκαν σημαντικά η σφαίρα και ο κύλινδρος έναν μήνα και ένα έτος μετεγχειρητικά, συγκριτικά με την προεγχειρητική αντικειμενική διάθλαση, ενώ δεν σημειώθηκε σημαντική μεταβολή μεταξύ ενός μηνός και ενός έτους μετεγχειρητικά.

Οι γυναίκες μέσης ηλικίας αποτελούσαν την πλειονότητα της κοόρτης με PHSCO, πάνω από τα τρία τέταρτα ήταν γυναίκες και 32 συμμετέχοντες ήταν ηλικίας μεταξύ 50 και 59 ετών (29%). Οι ασθενείς ηλικίας μεταξύ 60 και 69 ετών αποτελούσαν τη δεύτερη μεγαλύτερη ηλικιακή ομάδα (%). Σε αντίθεση με την ηλικία και το φύλο, ούτε το χρώμα των μαλλιών ούτε το χρώμα της ίριδας φάνηκαν να συνδέονται με την PHSCO.

Οι ερευνητές παρατήρησαν επίσης ότι, «στην πορεία των τεσσάρων ετών, οι περισσότεροι ασθενείς με PHSCO εμφάνισαν ελάχιστη μόνο εξέλιξη της νόσου. Οι διαθλαστικές μεταβολές και η βέλτιστα διορθωμένη οπτική οξύτητα (BCVA, best-corrected visual acuity) στα τέσσερα έτη δεν ήταν στατιστικά σημαντικές. Πρόσθεσαν ότι αυτό το εύρημα μπορεί να βοηθήσει ασθενείς και ιατρούς να γνωρίζουν τι να περιμένουν αργότερα στην πορεία της νόσου.

Τέλος, οι ερευνητές πρόσθεσαν ότι διαπίστωσαν σταθερή μείωση του κυλίνδρου μετά την επιπολής κερατεκτομή, ενώ η σφαίρα, ο άξονας, το σφαιρικό ισοδύναμο και η διορθωμένη οπτική οξύτητα σε απόσταση είχαν τιμές παρόμοιες με τις προεγχειρητικές έναν χρόνο μετά τη χειρουργική επέμβαση.

Τα ευρήματα αυτής της μελέτης μπορούν να παρέχουν καθοδήγηση στους κλινικούς ιατρούς ώστε να καθορίζουν ποιοι ασθενείς διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εκδήλωσης PHSCO.

Πηγή: Riedl JC, Misirkhanova A, Musayeva A, Wasielica-Poslednik J, Pfeiffer N, Gericke A. Risk factors for peripheral hypertrophic subepithelial corneal opacification. Acta Ophthalmol. 2023 Jun;101(4):443-448. doi: 10.1111/aos.15303.

GR-NON-2025-0011-JULY25