Λόγω της αυξανόμενης εστίασης στο περιβάλλον, η δημοτικότητα της φυτικής διατροφής αυξάνεται σταθερά. Είναι επομένως εξαιρετικά σημαντική η διαπίστωση της επίδρασής της σε τεκμηριωμένους παράγοντες κινδύνου για καρδιαγγειακές παθήσεις, που είναι η κύρια αιτία θανάτου παγκοσμίως. Επομένως, οι Koch και συνεργάτες επιχείρησαν να απαντήσουν στο ερώτημα αν η υιοθέτηση χορτοφαγικής και βίγκαν διατροφής επηρεάζει τα επίπεδα ολικής χοληστερόλης, χοληστερόλης χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεϊνης (LDL-C, low-density lipoprotein cholesterol), τριγλυκεριδίων και απολιποπρωτεϊνης Β στο αίμα, συγκριτικά με την παμφαγική διατροφή.

Έπειτα από μια ολοκληρωμένη έρευνα σχετικών μελετών που δημοσιεύτηκαν από το 1980 έως τον Οκτώβριο 2022, επιλέχθηκαν τελικά 30 μελέτες, οι οποίες αξιολογήθηκαν ότι πληρούν αυτά τα κριτήρια: τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες μελέτες που προσδιόριζαν την επίδραση της χορτοφαγικής και της βίγκαν διατροφής έναντι της παμφαγικής διατροφής στα επίπεδα λιπιδίων και λιποπρωτεΐνης στο αίμα, σε ενήλικες ηλικίας >18 ετών. Από κάθε μελέτη, εξάχθηκαν οι συγκεντρώσεις λιπιδίων και λιποπρωτεΐνης στο αίμα κατά την αξιολόγηση αναφοράς και μετά την παρέμβαση. Πραγματοποιήθηκαν αναλύσεις υπο-ομάδων βάσει των οποίων έγινε διαστρωμάτωση των εκβάσεων ανά ηλικία, δείκτη μάζας σώματος, ήπειρο, διάρκεια κλινικής μελέτης, κατάσταση της υγείας, διατροφή παρέμβασης, υπολιπιδαιμική θεραπεία, ανάλυση δεδομένων έκβασης, μέγεθος δείγματος και σχεδιασμό μελέτης.

Οι εκτιμήσεις υπολογίστηκαν με τη χρήση μοντέλου τυχαίων επιδράσεων. Στη μελέτη συμπεριλήφθηκαν τριάντα κλινικές μελέτες. Σε σύγκριση με την ομάδα παμφαγικής διατροφής, η φυτική διατροφή μείωσε τα επίπεδα ολικής χοληστερόλης, χοληστερόλης χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεϊνης και απολιποπρωτεϊνης Β με μέσες διαφορές της τάξης των -0,34 mmol/L (διάστημα εμπιστοσύνης 95%, -0,44, -0,23, Ρ=1x10-9), -0,30 mmol/L (-0,40, -0,19, Ρ=4x10-8) και -12,92 mg/dL (-22,63, -3,20, Ρ=0,01), αντίστοιχα. Το μέγεθος της επίδρασης ήταν παρόμοιο αναφορικά με την ηλικία, την ήπειρο, τη διάρκεια της μελέτης, την κατάσταση της υγείας, τη δίαιτα παρέμβασης, το πρόγραμμα παρέμβασης και το σχεδιασμό της μελέτης. Δεν παρατηρήθηκαν σημαντικές διαφορές αναφορικά με τα επίπεδα τριγλυκεριδίων.

Αυτή φαίνεται να είναι η πρώτη μελέτη στην οποία συμπεριλήφθηκαν 30 τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες μελέτες με τη χρήση αυστηρών κριτηρίων και μεγάλου συνολικού μεγέθους δείγματος και στην οποία αξιολογήθηκαν οι μεταβολές στα επίπεδα απολιποπρωτεΐνης Β με φυτική διατροφή. Η διατροφή είναι τροποποιήσιμος παράγοντας κινδύνου για αθηροσκληρωτική καρδιαγγειακή νόσο (ASCVD, atherosclerotic cardiovascular disease) και η μελέτη αυτή κατέδειξε ότι η φυτική διατροφή μπορεί να είναι το κύριο εργαλείο για τη μείωση του κινδύνου σε ποικίλες υπο-ομάδες, εν μέρει μέσω υπολιπιδαιμικών ιδιοτήτων. Η υιοθέτηση φυτικής διατροφής σε μεγάλη κλίμακα μπορεί επίσης δυνητικά να μειώσει την εξάπλωση της ASCVD και την οικονομική επιβάρυνση του πληθυσμού και να βελτιώσει το περιβάλλον μέσω πιο βιώσιμων μορφών παραγωγής τροφίμων.

Συμπερασματικά, η χορτοφαγική και η βίγκαν διατροφή συνδέθηκαν με μειωμένες συγκεντρώσεις ολικής χοληστερόλης, χοληστερόλης χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεϊνης και απολιποπρωτεϊνης Β, επιδράσεις που ήταν συναφείς με διάφορα χαρακτηριστικά των μελετών και των συμμετεχόντων. Η φυτική διατροφή έχει τη δυνατότητα να μειώνει το αθηρωματικό φορτίο από αθηρογόνες λιποπρωτεΐνες και, ως εκ τούτου, να μειώνει τον κίνδυνο καρδιαγγειακής πάθησης. Η στροφή προς τη φυτική διατροφή σε επίπεδο πληθυσμού θα μειώσει σημαντικά τις εκπομπές θερμοκηπίου, καθιστώντας παράλληλα αυτή τη διατροφή ένα αποτελεσματικό μέσο προς μία πιο βιώσιμη ανάπτυξη, ενώ ταυτόχρονα μειώνει την αυξανόμενη επιβάρυνση της ASCVD.

Πηγή: Koch CA, Kjeldsen EW, Frikke-Schmidt R. Vegetarian or vegan diets and blood lipids: a meta-analysis of randomized trials. Eur Heart J. 2023 May 24:ehad211. doi: 10.1093/eurheartj/ehad211. Epub ahead of print. PMID: 37226630.

NON-2025-00100-MAR25