Για τους περισσότερους ασθενείς, προτιμώνται τα άμεσα από του στόματος αντιπηκτικά (DOAC, direct oral anticoagulants) έναντι των ανταγωνιστών της βιταμίνης Κ για την πρόληψη του αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου σε ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή και για τη θεραπεία της φλεβικής θρομβοεμβολής. Ωστόσο, τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες μελέτες υποδηλώνουν ότι τα DOAC μπορεί να μην είναι τόσο αποτελεσματικά ή τόσο ασφαλή όσο η συνήθης θεραπεία σε καταστάσεις όπως στην ύπαρξη μηχανικών καρδιακών βαλβίδων, το θρομβωτικό αντιφωσφολιπιδικό σύνδρομο και η κολπική μαρμαρυγή που σχετίζεται με ρευματική καρδιοπάθεια.

Τα DOAC δεν παρέχουν σαφές όφελος σε καταστάσεις όπως είναι το εμβολικό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο στο οποίο δεν γνωρίζουμε την προέλευση του εμβόλου. Η αποτελεσματικότητά τους είναι αβέβαιη σε περιπτώσεις θρόμβου αριστεράς κοιλίας, σχετιζόμενης με καθετήρα εν τω βάθει φλεβικής θρόμβωσης, εγκεφαλικής θρόμβωσης φλεβώδους κόλπου, καθώς και σε ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή ή φλεβική θρόμβωση, οι οποίοι πάσχουν από νεφρική νόσο τελικού σταδίου.

Η παρούσα εργασία παρέχει μια τεκμηριωμένη ανασκόπηση τυχαιοποιημένων ελεγχόμενων μελετών για τα DOAC, περιγράφοντας λεπτομερώς πότε έχουν καταδείξει αποτελεσματικότητα και ασφάλεια, πότε τα DOAC δεν θα πρέπει να αποτελούν το πρότυπο φροντίδας, πότε η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητά τους είναι αβέβαιες και ποιοι είναι οι τομείς που απαιτούν περαιτέρω έρευνα.

Σύμφωνα με τα βασικά μηνύματα των συγγραφέων, ειδικά στοχευμένα (ή άμεσα) από του στόματος αντιπηκτικά προτιμώνται για την πρόληψη ή τη θεραπεία της θρομβοεμβολής στην πλειονότητα των ασθενών με κολπική μαρμαρυγή ή φλεβική θρομβοεμβολή.

Τα DOAC δεν πρέπει να συνιστούν την καθιερωμένη θεραπεία για ασθενείς με μηχανικές καρδιακές βαλβίδες, κολπική μαρμαρυγή με ρευματική στένωση μιτροειδούς ή αντιφωσφολιπιδικό σύνδρομο.

Η αποτελεσματικότητα και η ασφάλεια των DOAC εξακολουθούν να είναι αβέβαιες για διάφορες άλλες κλινικές καταστάσεις και υπο-ομάδες ασθενών, ενώ πιστεύεται ότι αυτά τα ζητήματα θα πρέπει να εξεταστούν σε μελλοντικές μελέτες.

Bejjani A, Khairani CD, Assi A, Piazza G, Sadeghipour P, Talasaz AH, Fanikos J, Connors JM, Siegal DM, Barnes GD, Martin KA, Angiolillo DJ, Kleindorfer D, Monreal M, Jimenez D, Middeldorp S, Elkind MSV, Ruff CT, Goldhaber SZ, Krumholz HM, Mehran R, Cushman M, Eikelboom JW, Lip GYH, Weitz JI, Lopes RD, Bikdeli B. When Direct Oral Anticoagulants Should Not Be Standard Treatment: JACC State-of-the-Art Review. J Am Coll Cardiol. 2024 Jan 23;83(3):444-465. doi: 10.1016/j.jacc.2023.10.038. Erratum in: J Am Coll Cardiol. 2024 Apr 9;83(14):1351. doi: 10.1016/j.jacc.2024.02.032.

GR-NON-2025-00183-APR25GR