Γράφει ο Θεόδουλος Παπαβασιλείου, δημοσιογράφος Υγείας

Οι εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης, τα ρομπότ, οι εικονικοί βοηθοί, αλλά και οι «έξυπνες συσκευές που θα δίνουν λύσεις με ένα «σκανάρισμα», δεν αποτελούν σενάρια επιστημονικής φαντασίας, αλλά τα επόμενα χρόνια θα είναι πραγματικότητα για το φαρμακείο του μέλλοντος.

Οι ένθερμοι υποστηρικτές της τεχνολογίας προβάλλουν το επιχείρημα ότι, με τις νέες αυτές τεχνολογίες, οι φαρμακοποιοί θα έχουν περισσότερο χρόνο να παρέχουν ποιοτικότερες υπηρεσίες υγείας στους ασθενείς τους.

Εξάλλου, όπως δείχνει έρευνα του NIH (National Institutes of Health), οι φαρμακοποιοί περνούν τον περισσότερο χρόνο της ημέρας εκτελώντας γραφειοκρατικές εργασίες, με συνέπεια να αφιερώνουν μόνο το 16,7% του χρόνου τους για να συμβουλεύσουν ουσιαστικά τους ασθενείς τους. ¹

Έτσι πιθανολογείται πως, με τις νέες αυτές τεχνολογικές εφαρμογές, το ποσοστό αυτό θα αυξηθεί σημαντικά, καθιστώντας το μέλλον του φαρμακείου λαμπρό.

Προηγμένος ρομποτικός αυτοματισμός

Ήδη αρκετά νοσοκομεία στο εξωτερικό έχουν εφαρμόσει τη χρήση ρομποτικής για τη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών προς τους ασθενείς. Η αξιοποίηση των ρομποτικών συσκευών γίνεται για την αποθήκευση ή τη διανομή σκευασμάτων στους ασθενείς κ.α.. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το Stanford Health Care, το οποίο χρησιμοποιεί τις συσκευές αυτές (κάτι σαν κινούμενα ράφια φαρμακείου) για τους παραπάνω λόγους, καταγράφοντας παράλληλα το απόθεμα των σκευασμάτων σε πραγματικό χρόνο.²

Παρόμοια συστήματα που αξιοποιούν αλγόριθμους τεχνητής νοημοσύνης σχεδιάζονται τόσο για την εκτέλεση συνταγών, όσο και για την αποθήκη του φαρμακείου, με τελικό σκοπό η διαχείριση όλων των προϊόντων που υπάρχουν μέσα σε αυτήν να γίνεται αυτόματα και χωρίς λάθη.

Στο επίκεντρο η ψηφιακή υγεία

Δεν χρειάζεται, ωστόσο, να πάμε τόσο μακριά για την ώρα και σε παραδείγματα που μπορεί να μας φαίνονται στην παρούσα φάση σενάρια επιστημονικής φαντασίας, όπως για παράδειγμα οι “εικονικοί βοηθοί φαρμακείου”. Μπορούμε να εστιάσουμε στις τεχνολογίες που ήδη έχουν καθιερωθεί στη ζωή όλων τα τελευταία χρόνια, αλλά και στις αλλαγές που επήλθαν την εποχή του κορονοϊού.

Σύμφωνα με τους ειδικούς, οι νέες τεχνολογίες, όπως τα έξυπνα κινητά και οι εφαρμογές, που καταγράφουν δεδομένα υγείας των χρηστών τους (ώρες ύπνου, παλμοί, διατροφικά στοιχεία κ.α.) έχουν επηρεάσει σημαντικά την καθημερινότητα των ασθενών, γεγονός που φέρνει αλλαγές και στην εργασιακή καθημερινότητα των φαρμακοποιών.

Η σημασία των real data που συλλέγουν οι “έξυπνες συσκευές” είναι μεγάλη, και θα πρέπει τα δεδομένα αυτά να αξιοποιούνται από τους φαρμακοποιούς, χωρίς βέβαια να παραγνωρίζουν το γεγονός ότι κάποιες φορές μπορεί να είναι υποκειμενικά. Αυτό καθιστά ακόμη πιο σημαντικό τον ρόλο τους, γιατί πάντα θα παραμένουν η πιο αξιόπιστη πηγή πληροφόρησης για τους ασθενείς, καθώς τίποτα δεν μπορεί να αντικαταστήσει την επιστημονική τους εξειδίκευση, αλλά και τη σχέση εμπιστοσύνης που έχει αναπτυχθεί μεταξύ τους. 

Καθημερινή πρακτική και συνεχής εκπαίδευση

Σήμερα, οι περισσότεροι φαρμακοποιοί αξιοποιούν στην καθημερινή τους πρακτική εργαλεία e-health, όπως είναι η εκτέλεση ηλεκτρονικών συνταγών, ένας τομέας που εξελίχθηκε ραγδαία την περίοδο της πανδημίας.

Ήδη, από τον Νοέμβριο του 2016, ο PGEU (Pharmaceutical Group of European Union) τόνισε την ανάγκη για την ενίσχυση του ρόλου των φαρμακοποιών στο κομμάτι της ηλεκτρονικής υγείας, σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, υποστηρίζοντας τη σύνδεση των ηλεκτρονικών φακέλων υγείας με τα συστήματα συνταγογράφησης. ³

Όλοι υποστηρίζουν ότι το μέλλον είναι στις νέες τεχνολογίες και η ψηφιακή υγεία θα ενισχυθεί, γεγονός που καθιστά αναγκαία τη συνεχή εκπαίδευση των φαρμακοποιών, αλλά και την κατάλληλη προετοιμασία των φοιτητών προς την κατεύθυνση αυτή.

Παραπομπές:

1. Fisher, A.M., Ding, M.Q., Hochheiser, H. et al. Measuring time utilization of pharmacists in the Birmingham Free Clinic dispensary. BMC Health Serv Res 16, 529 (2016). https://doi.org/10.1186/s12913-016-1787-6
2. Forbes,Tom Davenport The Future Of Work Now: Pharmacists And The Robotic Pharmacy At Stanford Health Care, Jan 18, 2021, Available at: The Future Of Work Now: Pharmacists And The Robotic Pharmacy At Stanford Health Care last accessed 4/2025
3. PGEU, Digital Health February 2020, Available at: https://www.pgeu.eu/digital-health/ Last accessed 4/2025

ΠΗΓΕΣ:

Optum for business, 4 key forces shaping the future of pharmacy available at: https://www.optum.com/business/insights/pharmacy-care-services/page.hub.4-trends-shaping-pharmacy-future.html last accessed April 2025

Viseven, Karolina Luzniak ,What Is the Future of Pharmacy? New Technological Solutions available at: https://neoteric.eu/blog/what-is-the-future-of-pharmacy-new-technological-solutions/ last accessed April 2025

Pharmacy mentor, AI in Pharmacy: How will it change things? available at: https://www.pharmacymentor.com/ai-change-pharmacy/ last accessed April 2025

Viseven, AI in Pharma: Unlocking Innovation, Efficiency & Cost Savings available at: https://viseven.com/artificial-intelligence-in-pharma-industry/ last accessed April 2025

Drug topics, Fred Gebhart, The Future of Pharmacy is Digital available at: https://www.drugtopics.com/view/the-future-of-pharmacy-is-digital last accessed April 2025

Mantel-Teeuwisse, A. K., Meilianti, S., Khatri, B., Yi, W., Azzopardi, L. M., Acosta Gómez, J., Gülpınar, G., Bennara, K., & Uzman, N. (2021). Digital Health in Pharmacy Education: Preparedness and Responsiveness of Pharmacy Programmes. Education Sciences, 11(6), 296. https://doi.org/10.3390/educsci11060296 last accessed April 2025

GR-NON-2025-00207-APR25