Θρόμβωση: Επιδημιολογία & Παθογένεια

ΘΡΟΜΒΩΣΗ

  • Η θρόμβωση αναφέρεται στην ανάπτυξη ενός θρόμβου αίματος, ο οποίος φράζει μερικώς ή πλήρως τα αιμοφόρα αγγεία είτε σε φλέβες είτε σε αρτηρίες.1
  • Αυτό εμποδίζει τη φυσιολογική ροή του αίματος και οδηγεί σε αξιοσημείωτες κλινικές συνέπειες.1

ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ

Επίπτωση φλεβικής θρομβοεμβολής (ΦΘΕ):

  • Η εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση (ΕΒΦΘ) και η πνευμονική εμβολή (ΠΕ) εμπίπτουν στη ΦΘΕ.2
  • Επίπτωση ΕΒΦΘ και ΠΕ ανά 100.000 ανθρωποέτη:3
  • Ετήσιος ρυθμός επίπτωσης:4
  • Παιδιά: 1 ανά 100.000

    Αναπαραγωγική ηλικία: 1 ανά 10.000

    Ύστερη μέση ηλικία: 1 ανά 1.000

    Ηλικιωμένοι: 1 ανά 100

  • Υψηλότερη επίπτωση στις γυναίκες σε σύγκριση με τους άνδρες.4
  • Αυξημένη επίπτωση σε ασθενείς με καρκίνο σε σύγκριση με ασθενείς χωρίς καρκίνο.4

Δημογραφικές διακυμάνσεις: Οι μελέτες δείχνουν αυξημένη επίπτωση της φλεβικής θρόμβωσης σε άτομα ευρωπαϊκής καταγωγής σε σύγκριση με τους μη Ευρωπαίους.5

ΠΑΘΟΓΕΝΕΙΑ1

Κύριοι παράγοντες που συμβάλλουν είναι η βλάβη του ενδοθηλίου, η υπερπηκτικότητα και η στάση του φλεβικού ή του αρτηριακού αίματος.

1.

Βλάβη του ενδοθηλίου

2.

Φλεγμονή

3.

Μόρια προσκόλλησης

4.

Σχηματισμός θρόμβων

  • Έχει ως αποτέλεσμα την παραγωγή προφλεγμονωδών και προθρομβωτικών κυτοκινών.
  • Αυξάνει τη διαθεσιμότητα ιστικού παράγοντα.
  • Πολλαπλασιασμός των μορίων προσκόλλησης και ενίσχυση της ενεργοποίησης των αιμοπεταλίων.
  • Έναρξη από κυτοκίνες που ενισχύουν την αλληλεπίδραση μεταξύ λευκοκυττάρων και ενδοθηλιακών κυττάρων.
  • Ανταπόκριση σε ερεθίσματα όπως τραυματισμό, χειρουργική επέμβαση ή υποκείμενες φλεγμονώδεις διαταραχές.
  • Η ενεργοποίηση των λευκοκυττάρων και των ενδοθηλιακών κυττάρων οδηγεί στον σχηματισμό μορίων προσκόλλησης.
  • Τα μόρια προσκόλλησης ξεκινούν τη διαδικασία σχηματισμού θρόμβων.

5.

Ενδογενή αντιπηκτικά

6.

Ανισορροπία και θρόμβωση

7.

Θρομβοφιλίες

8.

Επίκτητοι παράγοντες κινδύνου

  • Η πρωτεΐνη C, η πρωτεΐνη S και η αντιθρομβίνη III ρυθμίζουν τον σχηματισμό θρόμβων μέσω ενός σύνθετου μηχανισμού.
  • Η διατάραξη της ισορροπίας μεταξύ του σχηματισμού και της λύσης των θρόμβων μπορεί να οδηγήσει σε θρόμβωση.
  • Καταστάσεις όπως οι ελλείψεις πρωτεΐνης C, πρωτεΐνης S και αντιθρομβίνης III συμβάλλουν στον αυξημένο κίνδυνο σχηματισμού θρόμβων.
  • Διάφοροι επίκτητοι παράγοντες (πρόσφατη χειρουργική επέμβαση, φλεγμονή, λοίμωξη, κύηση, θεραπεία με οιστρογόνα, παχυσαρκία, κάπνισμα) επιτείνουν τον κίνδυνο θρόμβωσης.

GR-NON-2024-00218_OCT24

Βιβλιογραφικές παραπομπές:

  1. Ashorobi D, Ameer MA, Fernandez R. Thrombosis. [Updated 2023 Aug 8]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2023 Jan. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK538430/ Access date: 22.10.2024
  2. Reyes NL, Beckman MG, Abe K. Deep Vein Thrombosis & Pulmonary Embolism. Available from https://wwwnc.cdc.gov/travel/yellowbook/2024/air-land-sea/deep-vein-thrombosis-and-pulmonary-embolism. Accessed on 22.10.2024.
  3. Heit JA, Spencer FA, White RH. The epidemiology of venous thromboembolism. J Thromb Thrombolysis. 2016 Jan;41(1):3-14.
  4. Naess IA, Christiansen SC, Romundstad P, Cannegieter SC, Rosendaal FR, Hammerstrøm J. Incidence and mortality of venous thrombosis: a population-based study. J Thromb Haemost. 2007 Apr;5(4):692-9.
  5. Liao S, Woulfe T, Hyder S, Merriman E, Simpson D, Chunilal S. Incidence of venous thromboembolism in different ethnic groups: a regional direct comparison study. J Thromb Haemost. 2014 Feb;12(2):214-9.

Θρόμβωση: Διάγνωση & Επιπλοκές

ΔΙΑΓΝΩΣΗ1

ΕΒΦΘ

Πνευμονική εμβολή

  • Υπερηχογραφία duplex έγχρωμης ροής
  • Αιματολογική εξέταση δ-διμερών (D-dimer)
  • Φλεβογραφία με σκιαγραφικό
  • Απεικόνιση μαγνητικού συντονισμού (MRI)
  • Aξονική υπολογιστική πνευμονική αγγειογραφία (CTPA)
  • Σπινθηρογράφημα αερισμού-αιμάτωσης (V/Q scan)
  • Πνευμονική αγγειογραφία
  • Απεικόνιση μαγνητικού συντονισμού (MRI)

ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ2

Η μη σωστή διαχείριση της θρόμβωσης μπορεί να οδηγήσει σε διάφορες επιπλοκές:

Μεταθρομβωτικό σύνδρομο (ΜΘΣ):

  • Παρουσιάζεται στο 20-50% των ασθενών με ΕΒΦΘ εντός 1-2 ετών.
  • Στους παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνονται η υποτροπιάζουσα ΕΒΦΘ, η παχυσαρκία και η κακή συμμόρφωση στη λήψη αντιπηκτικής αγωγής.
  • Εμφανίζεται με χρόνιο πόνο, αίσθημα βάρους, κράμπες και οίδημα. Μπορεί να ανακουφιστεί με τη χρήση ελαστικών καλτσών συμπίεσης.

Πνευμονική υπέρταση:

  • Οφείλεται σε χρόνια θρομβοεμβολή στο πνευμονικό αγγειακό σύστημα.
  • Επηρεάζει το 0,1-9% των ασθενών με ιστορικό πνευμονικής εμβολής.
  • Μπορεί να θεραπευτεί με πνευμονική ενδαρτηρεκτομή, κατά την οποία αφαιρείται ο θρόμβος στο αγγειακό σύστημα.

Αρτηριακή θρόμβωση:

  • Μπορεί να οδηγήσει σε καρδιακές και αγγειακές εγκεφαλικές επιπλοκές.
  • Επηρεάζει σημαντικά τη νοσηρότητα και την αναπηρία.
  • Κίνδυνος επαναλαμβανόμενων επεισοδίων χωρίς τροποποιήσεις στον τρόπο ζωής και ιατρική διαχείριση.

Αυθόρμητη αιμορραγία:

  • Προκύπτει ως ανεπιθύμητη ενέργεια της θεραπείας με αντιπηκτικούς ή αντιαιμοπεταλιακούς παράγοντες.
  • Η ενδοκρανιακή αιμορραγία είναι πιο σοβαρή. Η θνησιμότητα μπορεί να ανέρχεται έως και στο 50% με τους ανταγωνιστές της βιταμίνηςK.
  • Οι ασθενείς που λαμβάνουν αντιπηκτική αγωγή λόγω φλεβικής θρομβοεμβολής διατρέχουν κίνδυνο μείζονος αιμορραγίας και θανατηφόρου αιμορραγίας.

Παράγοντες κινδύνου για αιμορραγία:

  • Είναι απαραίτητο να αξιολογείται ο κίνδυνος αιμορραγίας από αντιπηκτικούς ή αντιαιμοπεταλιακούς παράγοντες.
  • Παροχή συμβουλών σχετικά με τον κίνδυνο αιμορραγίας και αποφυγή καταστάσεων που προδιαθέτουν αρνητικά, όπως τα αθλήματα επαφής.
  • Στους ασθενείς υψηλού κινδύνου συγκαταλέγονται οι ηλικιωμένοι, τα άτομα με αρρύθμιστη υπέρταση και τα άτομα με πολυφαρμακία που παρεμβαίνει στον μεταβολισμό της βαρφαρίνης.

GR-NON-2024-00218_OCT24

  1. Venous Thromboembolism. Diagnosis and Treatment of Venous Thromboembolism. Accessed from: https://www.cdc.gov/blood-clots/testing-diagnosis/index.html Accessed on 22.10.2024
  2.  Ashorobi D, Ameer MA, Fernandez R. Thrombosis. [Updated 2023 Aug 8]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2023 Jan. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK538430/ Accessed on 22.10.2024

Θρόμβωση: Θεραπεία

ΘΕΡΑΠΕΙΑ1

Αντιπηκτικά:

  • Τα αντιπηκτικά είναι τα κύρια φάρμακα για τη θεραπεία της ΕΒΦΘ και της ΠΕ. Μειώνουν την ικανότητα πήξης, αποτρέποντας τη διεύρυνση του θρόμβου, ενώ παράλληλα απορροφώνται με φυσικό τρόπο από τον οργανισμό, περιορίζοντας τον κίνδυνο δημιουργίας νέων θρόμβων.

Ενέσιμα αντιπηκτικά:

  • Μη κλασματοποιημένη ηπαρίνη (ενδοφλέβια έγχυση)
  • Ηπαρίνη χαμηλού μοριακού βάρους (LMWH) (υποδόρια ένεση)
  • Fondaparinux (υποδόρια ένεση)

Από του στόματος αντιπηκτικά:

  • Βαρφαρίνη
  • Dabigatran
  • Rivaroxaban
  • Apixaban
  • Edoxaban

Όλα τα αντιπηκτικά ενέχουν κινδύνους αιμορραγίας, που απαιτούν προσεκτική παρακολούθηση.

Θρομβολυτικά:

  • Τα θρομβολυτικά διαλύουν τους θρόμβους. Προορίζονται για σοβαρά περιστατικά και ενέχουν υψηλότερο κίνδυνο αιμορραγίας σε σύγκριση με τα αντιπηκτικά.

Φίλτρο κάτω κοίλης φλέβας:

  • Όταν τα αντιπηκτικά είναι ακατάλληλα ή αναποτελεσματικά, μπορεί να εισαχθεί ένα φίλτρο κάτω κοίλης φλέβας για τη σύλληψη ή την παγίδευση ενός κινούμενου θρόμβου προτού αυτός προσεγγίσει τους πνεύμονες.

Θρομβεκτομή/Εμβολεκτομή:

Σε σπάνιες περιπτώσεις, ενδέχεται να απαιτούνται χειρουργικές διαδικασίες:

  • Θρομβεκτομή: Αφαίρεση θρόμβου σε ασθενείς με ΕΒΦΘ.
  • Εμβολεκτομή: Αφαίρεση θρόμβου που προκαλεί πνευµονική απόφραξη σε ασθενείς με ΠΕ.

GR-NON-2024-00218_OCT24

  1. Venous Thromboembolism. Diagnosis and Treatment of Venous Thromboembolism. Accessed from: https://www.cdc.gov/blood-clots/testing-diagnosis/index.html Accessed on 22.10.2024
  2.  Ashorobi D, Ameer MA, Fernandez R. Thrombosis. [Updated 2023 Aug 8]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2023 Jan. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK538430/ Accessed on 22.10.2024

Θρόμβωση

Thrombosis Icon

Θρόμβωση

Θρόμβωση: Επιδημιολογία & Παθογένεια

Φλεβική Θρόμβωση

Θρόμβωση: Επιδημιολογία & Παθογένεια

Θρόμβωση: Διάγνωση & Επιπλοκές

Διάγνωση Θρόμβωσης

Θρόμβωση: Διάγνωση

Θρόμβωση: Θεραπεία

Θεραπεία Θρόμβωσης

Θρόμβωση: Θεραπεία